بررسی کشت جنین درون شیشه و تأثیر محیط کشت و سطوح مختلف هورمونی و ریز نمونه در کالزایی و ساقه زایی گیاه باریجه

مقدمه: باریجه از گیاهان بسیار ارزشمند دارویی- صنعتی بومی ایران است و از اقلام مهم صادراتی ایران محسوب می شود. تکثیر محدود بذور گیاه به علت منوکارپیک بودن آن و همین طور داشتن دوره طولانی خواب بذر، تولید انبوه این گیاه را با مشکل جدی مواجه کرده است. هدف: به منظور به حداقل رساندن دوره خواب بذر، کشت جنین در محیط درون شیشه و همین طور جهت تکثیر و ریزازدیادی، کالزایی و باززایی آن بررسی شده است. روش بررسی: محور جنینی پس از ضدعفونی سطحی در محیط های پایه ms 8/1، ms 4/1، ms کشت شدند. پس از گذشت 20 روز، از گیاهچه های با بنیه های مناسب ریزنمونه های ریشه، هیپوکونیل، کوتیلدون، برگ اصلی، جنین کامل و جنین برش یافته تهیه شد و به محیط کشت پایه 1/4ms به همراه ترکیبات مختلف کنترل کننده های رشد شامل هورمون های kin، bap، naa، d .4-2 منتقل شدند. در فاز باززایی از محیط کشت پایه b5 و ms 4/1 به همراه ترکیبات هورمونی مختلف شامل هورمون های aba، ads، bap استفاده شد و کال های با منشای ریشه، هیپوکوتیل و جنین برش یافته واکشت شدند. نتایج: جنین ها، 3-2 روز پس از قرار گرفتن در محیط ms 4/1 جوانه زدند و گیاهچه کامل 20 روز پس از کشت حاصل شد. در فاز کالزایی ترکیب هورمونی mg/l-1 bap2 و mg/l-1 naa 10 و ریز نمونه های ریشه و جنین برش یافته نتایج مناسبی را به همراه داشت. در فاز باززایی ترکیب هورمونی mg/l-1 bap 5/1 و mg/l-1 ads 5/0 نتیجه بخش بود. از میان کال های با منشای مختلف، کال های با منشای ریشه نتیجه بهتری در ارتباط با درصد باززایی نشان دادند. نتیجه گیری: بر این اساس کشت جنین درون شیشه به منظور به حداقل رساندن دوره خواب بذر و جوانه زنی آن و همین طور استفاده از محیط های هورمونی و ریز نمونه مذکور در فاز کالزایی و فاز باز زایی جهت تولید کال های قوی و با کیفیت و هم چنین ریز ازدیادی و در نتیجه تولید انبوه و جلوگیری از انقراض آن توصیه می شود.